ANNE SÜTÜ

Bebeklik döneminde  Amerikan Pediatri Akademisi (APA) ve Dünya Sağlık Örgütü’ nün (DSÖ) de önerdiği gibi ilk 6 ay sadece anne sütüyle beslenme en doğru beslenmedir. İlk 6 ay sadece anne sütü ile beslenmenin bebek sağlığına katkıları yanında ekonomik faydaları da oldukça fazladır. Sadece anne sütü ile beslenme demek bebeğe hiçbir sıvı veya katı gıda verilmeksizin sadece anne sütü vermektir. Anne sütünün içerisinde 3 temel kaynaktan gelen bileşenler vardır.

Laktositten primer olarak sentezlenen besinler, annenin diyetinden gelen besinler ve annenin depolarından gelen besinlerdir. Bunlar makro besinler, mikro besinler ve biyoaktif bileşenlerden oluşur. Anne sütünün içeriği annenin ağırlığına, boyuna, diyetine, menstürasyon siklusuna, emzirme sıklığına bağlı olarak gün içerisinde veya günler arasında farklılık gösterir. Anne sütünün içerisinde whey ve kazein adlı 2 protein bileşeni vardır. Annenin diyeti protein içeriğini etkileyen bir faktör değildir.

Anne sütündeki yağ miktarı inek sütüne oranla daha yüksektir. Yağlar anne sütünün enerjisinin %50’sini sağlarlar. Büyük oranda palmitik ve oleik asitten oluşur. Anne sütü yağ içeriği en değişken içeriklerden biridir. Gün içerisinde hatta aynı emzirme peryodunda ilk ve son süt arasında yağ içeriği açısından çok farklılıklar vardır. Anne sütünün içerisindeki yağ profili anne diyetinden önemli ölçüde etkilenir. Anne sütündeki temel şeker laktozdur. Laktoz en az değişken içeriktir. Anne sütündeki mikrobesin içerikleri ise yağda ve suda eriyen vitaminlerdir. K ve D vitaminleri dışındaki yağda ve suda eriyen vitaminler yeterli miktarda bulunmaktadır. Yenidoğan bebekte barsak mikrobiyotasının yeterli olmaması nedeniyle K vitamini yetersizliğini ve buna bağlı gelişebilecek Yenidoğan Hemarojik Hastalığının önlenmesi için vit K’nın parenteral (kas içi veya damar içine) olarak uygulanması gerekmektedir. Aynı şekilde anne sütündeki D vitamininin yetersiz olması nedeniyle 15. günden itibaren 12 aya kadar günde 400 IU D vitamini takviyesi gerekmektedir. Anne sütündeki mineral içeriği inek sütüne oranla düşüktür bu yenidoğan bebeğin olgunlaşmamış böbrekleri için idealdir. Kalsiyum içeriği inek sütüne göre daha düşük olmasına rağmen emilimi daha fazla olduğundan kemik mineralizasyonu için anne sütü idealdir. Anne sütündeki demir emilimi de inek sütüne oranla daha yüksek olduğundan ilk 6 ay demir eksikliği anemisi gelişmez. Anne sütünde ayrıca biyoaktif bileşenlerden olan büyüme faktörleri ve immunolojik faktörler de bulunur.

Anne sütünün hem bebeğe hem de anneye faydaları tartışılmazdır. Anne sütü ile beslenen bebeklerde alt solunum yolu hastalıkları, orta kulak enfeksiyonu, spesifik olmayan gastrointestinal enfeksiyonlar daha az görülmektedir. Nedeni çok bilinmese de ani bebek ölümünden de koruyucu etkisi olduğu gösterilmiştir. Anne sütü alan bebeklerde allerjik hastalıklar azalmaktadır. Çölyak ve inflamatuar barsak hastalığı riski de anne sütü almayan bebeklere göre daha azdır. Obezite ve tip1 ve tip 2 diabet görülme riski de azalmaktadır. Formül süt ile beslenen çocuklarda zeka ve sosyal gelişim puanları anne sütü ile beslenenlere oranla daha düşüktür. Anneye olan yararlarına bakarsak pospartum kanamaları oksitosine bağlı olarak azaltmakta, uterusun toparlanması daha hızlı olmakta, postpartum psikoz riski azalmaktadır.