ÇOCUKLARDA GASTROİNTESTİNAL SİSTEM KANAMASI

Gastrointestinal sistem – GİS (mide-barsak sistemi) kanamaları üst ve alt olarak ayrılabilir.

  Üst Gasrointestinal Sistem Kanamaları-GİS

Üst gastrointestinal sistem kanamaları Treitz bağının (onikiparmak bağırsağı ile ince bağırsağın 2.kısmı arasında yer alan bağ) üzerinden kaynaklanan kanamalardır. Genelde hastalar ağızdan kahve telvesi renkli ya da makaddan siyah renkli kan şikayeti ile gelirler. Makaddan kırmızı renkli taze kan genellikle alt GİS kanamalarında görülürken bazen hızlı gelişen üst GİS kanamalarında da görülebilir. Çocuklarda üst GİS kanamaları genellikle iyi seyirlidir ve çok müdahale etmeden durma eğilimindedir. Çocuklarda yapılmış çok fazla çalışma olmadığından sıklığı çok net bilinmemektedir. Üst GİS kanaması olan çocukta ilk değerlendirme öykü ve hastanın dinamik durumunun değerlendirilmesi ile başlamalıdır. Solukluk, nabzın artması, terleme, huzursuzluk, karın ağrısı, uykuya eğilim gibi bulgular da gözlenmelidir. Ciddi kan kaybı durumunda hastanın hemen damar yolu açılıp sıvı tedavisi başlanmalıdır. Kan tablosunda önemli bir düşme varsa kan transfüzyonu ihtiyacı olabilir. Hastanın ilaç kullanıp kullanmadığı da öğrenilmelidir. Çocuklarda solunum yolu enfeksiyonlarında başta olmak üzere genel olarak enfeksiyonlarda yoğun kusmalar görülebileceğinden yemek borusunun alt ucunda kusmalara bağlı yırtıklar olabilir. Bu yırtıklara bağlı da kanama olabilir (Mallory-Weiss yırtıkları). Kronik karaciğer hastalığı olan bir çocuk da yemek borusundaki varislerden kanama olabilir. Kan sayımı, pıhtılaşma-kanama sistemlerini içeren tetkikler, biyokimya testleri istenmelidir. Hasta takip edilirken de ağızdan beslenmemesi, hatta burnundan nazogastrik sonda takıp kanamanın takip edilmesi gerekir. Damardan mide koruyucu ilaçlar da verilmelidir. Yenidoğan bebeklerde de hayatın ilk günlerinde ağızdan kan gelme şikayeti görülebilir. Bebek anneden doğum sırasında veya sonrasında kan yutmuş olabilir. Bunu ayırt etmek için Apt-Downey testi yapılabilir. Bu testle kanın bebeğe mi yoksa anneye mi ait olduğu gösterilebilir. Ayrıca yenidoğan bebekte K vitamini eksikliğine bağlı kanama da görülebilir. Bütün yenidoğan bebeklere doğum salonunda K vitamini uygulanmalıdır. Yoğun bakımda gözlenen bebeklerde de üst GİS kanaması gözlenebilir. Ayrıca yenidoğan bebeklerde kanama değerlendirilirken doğumsal patolojiler de akılda tutulmalıdır. Üst GİS kanamasında en değerli tanı yöntemi endoskopidir. Endoskopi aynı zamanda kanamanın tedavisinde de kullanılmaktadır.

Alt Gastrointestinal Sistem Kanamaları

Alt GİS kanamaları Treitz bağının ( onikiparmak barsağı ile incebarsağın 2. Kısmı arasındaki bağ) altından kaynaklanan kanamalardır. Hastanın değerlendirilmesi aynı üst GİS kanamasında olduğu gibidir. Öncelikle vital bulgular kontrol altına alınır. Hematokezya rektumdan taze kırmızı renkli kan gelmesi anlamına gelir. Genellikle de kanamanın yeri kolondur (kalın bağırsaktır). Tuvaletin bitiminde tuvalet kağıdına bulaşan kan genelde anüs kaynaklıdır ve sıklıkla nedeni yırtıklardır. Kan ile birlikte mukus olması kolonda bir enflamasyonu gösterir. Çilek jölesi şeklinde dışkılama ise invaginasyon için tipiktir. Özellikle bebeklerde inek sütü protein allerjisine bağlı kanlı dışkılama olabileceğinden kanamanın diyet ile ilişkisi sorgulanmalıdır. Kanlı ishali olan bir çocuk da enfeksiyon açısından değerlendirme yapmak da gerekir. Fizik incelemede rektal tuşe yapılması gerekmektedir. Yenidoğan bebeklerde de rektal kanama olduğunda özellikle düşük doğum ağırlıklı bebeklerde bağırsağın nekrotizan iltahabı akılda tutulmalıdır. Gastrointesitnal sistemin en sık görülen anomalisi olan Meckel Divertikülü büyük çocuklarda invaginasyona neden olarak kanama yapabilir. İnvaginasyon saptanmış büyük çocuklarda özellikle Meckel Divertikülü düşünmek gerekir. Ayrıca polip, intestinal duplikasyon (doğumsal barsak anomalisi) da tanıda akılda tutulmalıdır. Büyük çocuklarda polipler alt GİS kanamasının en sık sebeplerindendir. Ayrıca inflamatuar barsak hastalıkları da kanlı, mukuslu ishal ile kendini gösterir. Tanıda rektosigmoidoskopi veya tüm kolonun değerlendirildiği kolonoskopi yardımcıdır. İşlem sırasında kanayan odağın tedavi edilebilme şansı da vardır. Alt GİS kanamalarında tedavi nedene yönelik olmalıdır.