LAKTOZ İNTOLERANSI

Laktoz, memelilerin sütünde bulunan karbonhidrattır. Anne sütünde, inek sütünde, keçi sütünde bulunan esas şekerdir. Laktoz, glukoz ve galaktoz adlı 2 molekülden oluşan bir karbonhidrattır. Anne sütündeki laktoz yeni doğan bebeğin ilk bir yılındaki enerji ihtiyacının son derece önemli bir kısmını karşılar. Dolayısıyla yenidoğan bebeğin hayatta kalabilmesi laktozu parçalayabilmesi ve bunu sindirebilmesine bağlıdır. Laktoz bebeğin fiziksel ve zihinsel gelişimi için faydalıdır. Laktoz normal şartlarda ince bağırsak yüzeyinde bulunan laktaz isimli bir enzimin etkisiyle parçalanır. Glukoz ve galaktoza bölünür ve daha sonra da bu haliyle emilir. Laktozun yeterli parçalanamaması ve buna bağlı belirtilerin ortaya çıkması laktoz intoleransı olarak adlandırılır. Laktoz intoleransı hem besinle aldığımız laktoz miktarına hem de ince bağırsakta bu laktozu parçalayan laktaz enziminin miktarına bağlı olarak gelişir. Eğer ince bağırsakta laktozu parçalayacak laktaz isimli enzim yeterli miktarda bulunmazsa, laktoz parçalanamaz ve bu haliyle kalın bağırsağa ulaşır. Kalın bağırsağa gelen laktoz, bağırsağın içine su çekilmesine neden olur. Bağırsak içine fazla miktarda su çekilmesi, bağırsak içerisindeki dışkının su miktarının artmasına, cıvık olmasına ve bağırsak hareketinin hızlanmasına neden olur.

Sonuç olarak biz bunu klinikte sulu ishal olarak görürüz. Aynı zamanda kalın bağırsağımızda normalde bulunan faydalı bakteriler vardır. Bu bakteriler tarafından laktoz parçalanarak asit ortam oluşur. Dışkının asiditesinin artması olarak görürüz. Dışkının asiditesinin artması da bebeklerde pişiğe neden olur. Aynı zamanda laktoz, yine bu kalın bağırsağımız da bulunan bakteriler tarafından bir takım gazlara da dönüştürülür. Ve bu da karında gaz hissi, gerginlik, karın ağrısı, kramp şeklinde karın ağrısı, ya da aşırı gaz çıkarma gibi bir takım belirtilere yol açar. Çocuklarda Laktoz İntoleransı nedenlerden en önemlisi  ince bağırsağın bütünlüğünü bozan durumlardır. En sık olarak gördüğümüz bebeklik çağındaki virüslerle oluşan ishallerdir. Yine bebeklik çağında gördüğümüz Laktoz İntoleransının bir tipi de gelişimsel Laktoz İntoleransıdır. Özellikle bebeklerde mide barsak sisteminin olgunlaşması gecikebilir.. Bağırsak duvarı da tam olarak olgunlaşmadığından Laktaz enzimi de az olur. Ayrıca özellikle annenin sütü çok fazlaysa, anne sütü sağılarak bebeğe veriliyorsa ya da çok sık emzirip, emzirmenin sonuna kadar beklenmiyorsa o zaman laktoz çok fazla miktarda bebeğin bağırsağına yük oluşturacağından bebeğin bağırsağında bulunan laktaz enzimi yeterli olmaz. Bunun sonucunda Laktoz İntoleransı belirtileri görülebilir. Bir bebekte eğer laktoz intoleransı olduğunu düşünüyorsak basitçe bir dışkı incelemesi yaparak tanı koyabiliriz. Büyüklerde ise Laktoz İntoleransı tanısı için hidrojen nefes testi denilen bir yöntem vardır. Laktoz İntoleransı ile inek sütü alerjisi karıştıralabilir. İnek sütü alerjisi, bağışıklık sisteminin inek sütü proteinine karşı yarattığı bir reaksiyondur. Oysa ki Laktoz İntoleransı dediğimiz durum sütün karbonhidrat kısmının parçalanamaması, sindirilememesi sonucu ortaya çıkan belirtilerdir. İnek sütü alerjisinde bağırsak duvarında hasarlanma meydana gelirken Laktoz İntoleransında bağırsak duvarında hasarlanmadan ziyade bu laktozu parçalayacak enzimin aktivitesinin, etkinliğinin düşük olması söz konusudur. Birbirine benzer belirtiler gösterebilirler. Yani kusma, ishal, karında gaz gibi belirtiler hem inek sütü alerjisinde hem Laktoz İntoleransında görülebilir. Ancak inek sütü allerjisi genellikle daha ağır seyreder.. Çocuğun kilo alımını çok olumsuz etkileyebilir. Bebeğin kakasında kan görülüp, kansızlığa neden olabilir. İshal, bebeğin protein düzeyinin de düşmesine neden olabilir. Oysa ki laktoz intoleransında bu belirtileri görmeyiz. Dışkı incelemesiyle de yine inek sütü alerjisini laktoz İntoleransıyla birbirinden ayırabiliriz. Anne sütü alan bebeklerde anne sütünün hiçbir zaman kesilmesi önerilmediğinden tedavide laktaz enzimi kullanılabilir. Anne sütü almayan veya ağırlıklı olarak mama ile beslenen bir bebekte erken laktozsuz mamalar ya da fermente mamalar kullanılabilir.. Eğer bebek ek gıdaya geçmiş daha büyük bir bebekse laktozun en fazla sütte olması nedeniyle süt miktarının azaltılması ya da gün içerisinde farklı zaman dilimlerine bölünerek azar azar alınması bir yöntem olabilir.. Yoğurt da fermente gıda olduğundan süt yerine kullanılabilir. Anne sütü veren annelere her emzirmede sadece bir memesinden emzirmesi önerilebilir. Her beslenmede bir memeyi, ikinci beslenmede diğer memeyi kullanması söylenebilir. Laktoz intoleransını bebeklik çağında görme nedenlerimizden birisi de beslenme yetersizliğidir. Boy ve kilosu kendi ayına göre geri olan bebeklerin bağırsak bütünlüğü bozulur ve laktozu parçalayamadığı, için ishal ortaya çıkabilir. Bu bebeklerde de önce laktozsuz bir ürünle barsak bütünlüğü sağlandıktan sonra da laktoz içeren besinlerle beslenme yoluna gidilmelidir.